mgr Mikołaj Górtatowski

Zdrowa stopa

Przez długie jesienne i zimowe miesiące traktujemy stopy po macoszemu. Obolałe, opuchnięte, poobcierane wciśnięte w niewygodne obuwie człapią z nami przez życie. Średnio pokonują 120 tysięcy kilometrów wytrzymując w czasie 15-minutowego marszu obciążenie 73 ton.

Zdrowa stopa

Najczęściej przypominamy sobie o nich latem, kiedy zakładamy odkryte sandałki czy klapki, wystawiające na widok publiczny wszystkie mankamenty stóp. Już sama budowa ich skóry zwiększa ryzyko pojawienia się specyficznych problemów, które wymagają specjalnej pielęgnacji.

Grubsza skóra

Ochronę naszego ciała stanowi naskórek, a szczególnie jego warstwa rogowa, pokryta płaszczem lipidowym. Komórki najgłębszej warstwy naskórka (podstawowej) nieustannie się dzielą. Przesuwają się ku powierzchni, gdzie stopniowo ulegają rogowaceniu, a potem złuszczeniu. Jeśli naskórek funkcjonuje prawidłowo, liczba komórek złuszczonych jest równa ilości nowopowstałych. Na stopach warstwa rogowa naskórka jest wielokrotnie grubsza, ma około 4 mm, podczas gdy w innych partiach ciała nie przekracza 0,5–2,5 mm. Grubość naskórka dodatkowo zwiększa się pod wpływem nacisku spowodowanego noszeniem ciasnego oraz niewygodnego obuwia. Proces rogowacenia tych miejsc jest bardzo intensywny.

Często więc samoczynne złuszczanie jest niewystarczające i zrogowaciałe komórki tworzą dodatkowe zgrubienia i stwardnienia. Powstają one zwykle w miejscach najbardziej narażonych na ucisk czy obcieranie, takich jak: pięty, spodnia część palucha czy śródstopie. Skóra na stopach pozbawiona jest gruczołów łojowych i mieszków włosowych. Nie wytwarza więc łoju, który naturalnie natłuszcza i stanowi barierę ochronną przed czynnikami mechanicznymi oraz bakteryjnymi. Dlatego stopy szybko stają się suche, co może doprowadzić do bolesnych pęknięć, zwłaszcza na brzegach pięt.

Na podeszwach stóp znajduje się znaczna ilość gruczołów potowych. Jest ich około 300 tysięcy (na całym ciele nie przekracza 2 milionów). Powodują one nadmierną potliwość stóp. Z tym wiąże się często problem przykrego zapachu, powstającego na skutek rozkładu potu przez bytujące na skórze bakterie. Zwiększonej produkcji potu towarzyszą też podrażnienia naskórka i zakażenia bakteryjne wywołane przez paciorkowce, gronkowce czy patogeny Gram-ujemne. Najbardziej narażone są na te dolegliwości osoby, które noszą przez cały dzień skarpetki z tworzyw sztucznych, a latem nieprzewiewne obuwie. Skóra ma wtedy przez długi czas kontakt z wilgotnym potem i jest przegrzana. Łatwo więc o odparzenia, otarcia czy pęcherze, wypełniające się płynem limfatycznym, które po pewnym czasie pękają tworząc bolesne rany.

Wszystkich tych plag przybywa z wiekiem. Im więcej mamy lat, tym skóra staje się mniej odporna. Zmniejsza się też praca gruczołów potowych (zdarza się, że w ogóle zanikają), co doprowadza do osłabienia naturalnego nawilżenia stóp. Wtedy skóra staje się jeszcze bardziej sucha i podatna na liczne pęknięcia. Proces ich gojenia trwa dłużej niż u ludzi młodych (na skutek upośledzenia układu immunologicznego).

Odpowiednia pielęgnacja

Uroda stóp zaczyna się od czystości. Szczególnie latem należy myć je często i dokładnie osuszać. Zmęczone, odpoczną w 15–20-minutowej kąpieli z dodatkiem specjalnej soli lub ziół, np. naparu ze skrzypu, szałwi, tymianku. Bierzemy po łyżce suszu, zalewamy dwiema szklankami wrzącej wody, pozo-stawiamy na 15 minut pod przykryciem. Przecedzamy, wlewamy do miednicy z ciepłą wodą i moczymy nogi. Następnie z dokładnie wytartych, pumeksem, specjalną tarką lub peelingującym kosmetykiem ścieramy zrogowaciałą skórę (szczególnie na piętach i pod palcami). Zabieg ten ułatwi przyswajanie substancji aktywnych znajdujących się w preparatach pielęgnacyjnych, które teraz wmasowujemy. Zawarte w nich substancje nawilżające oraz natłuszczające wzmocnią płaszcz ochronny naskórka oraz zmiękczą suchą skórę stóp.

Zwykle są to olejki z awokado, migdałów, lnu, pestek winogron, woski pszczele, alantoina i mentol dający przyjemne uczucie chłodu. Kremy lub balsamy zawsze wmasowujemy oburącz, w kierunku od palców do kostek, co poprawia ukrwienie skóry. Uczucie świeżości zapewniają dezodoranty do stóp zapobiegające powstawaniu przykrej woni lub antyperspiranty, hamujące pracę gruczołów potowych. W aptekach i drogeriach pojawiły się też kremy przeciw potliwości (np. firmy SVR czy Farmony), które wysychają niemal natychmiast. Posmarowane nimi stopy nie ślizgają się w butach. Są też preparaty działające bakteriobójczo, przeciwgrzybiczo i przeciwzapalnie. Często mają one postać zasypki, którą można pudrować nie tylko stopy, ale i wnętrze butów. Chroni to przed grzybicą, o którą najłatwiej latem.

autor: Danuta Brylska

źródło: Archiwum "Medycyna dla Ciebie"

Przeczytaj inne porady z tej kategorii

Ból śródstopia

Czerw 25, 2014 Choroby narządu ruchu

Może się pojawić z dnia na dzień lub narastać tygodniami. Często go lekceważymy, zwłaszcza na początku, gdy nie jest zbyt silny.

czytaj więcej

Trzeszczące kolana

Czerw 25, 2014 Choroby narządu ruchu

Z Hanną Głowińską, lekarzem rehabilitacji z Centralnego Ośrodka Medycyny Sportowej w Warszawie, rozmawia Magdalena Próchnicka.

czytaj więcej
POKAŻ